نیاز کشور به انواع ماشینآلات معدنی، راهسازی و کشاورزی در سال‌های اخیر تشدید شده است. عدم تولید مدل‌های متنوع توسط تولیدکنندگان داخلی و نبود امکان واردات به صورت گسترده باعث شده ناوگان ماشینآلات مختلف در کشور با کمبود خودرو مواجه شوند؛ موضوعی که تاثیر آن را می‌توان به وضوح بر بازدهی معادن و زمین‌های زراعی کشور دید.
در سنوات گذشته اکثر ماشینآلات سنگینی که بنا بر برخی دلایل امکان کار در جاده‌های کشور را نداشتند، به معادن کشور سپرده شدند و ماشینآلات کشاورزی هم با مشکلات بسیاری دست‌وپنجه نرم کردند که ازجمله آن‌ها افزایش قیمت و ورود واسطه‌گران بین کارخانه و بازار بود که در نتیجه عدم توازن بین عرضه و تقاضا را به همراه داشت و روند نوسازی ناوگان ماشینآلات کشاورزی کشور را با اختلال همراه کرد. با این‌حال اما معاون صنایع ماشینآلات و تجهیزات وزارت صمت به‌تازگی عملکرد در دو بخش تولید ماشینآلات معدنی و راهسازی و ماشینآلات کشاورزی را رو به رشد ارزیابی کرده و خبر از افزایش بیش از ۳۰درصدی در تولید خودروهای معدنی و راهسازی داده است.
غلبه بر فرسودگی ناوگان به شرط رشد مداوم تولید
ماشینآلات معدنی و راهسازی به یکی از ملزومات معادن و پروژه‌های توسعه‌ای کشور تبدیل شده‌اند. با این‌حال، در دهه‌های گذشته مشکلات بسیاری ازجمله تحریم‌ها و ارتباط با سایر تامین کنندگان جهانی، امکان ارتقای ناوگان در این بخش را با محدودیت همراه کرده و روند آن را مختلف کرده و فرسودگی این خودروها را تشدید کرده است.
گرچه سیدمحمد موسوی، معاون صنایع ماشینآلات و تجهیزات وزارت صمت درخصوص وضعیت تولید خودروهای معدنی و راهسازی در کشور اظهار کرده است تولید ماشینآلات معدنی و راهسازی طی سال جاری ۳۰ تا ۴۰درصد نسبت به گذشته رشد داشته؛ اما همچنان در این بخش نیاز به ورود ماشینآلات جدید و تازه‌نفس بسیار بالاست.
موسوی همچنین اعلام کرده است: «اگر فرآیند رشد تولید در این بخش ادامه یابد و نوسازی لازم در خطوط تولید آن در داخل کشور رخ دهد، طی سه سال آینده فرسودگی ماشینآلات معدنی از بین خواهد رفت.»
تلاش وزارت صمت برای تولید ۷هزار ماشینآلات
همان‌طور که در توسعه و نوسازی بخش‌های مختلف ناوگان سنگین و نیمه‌سنگین کشور مانند اتوبوس‌ها، کامیون‌ها و کشنده‌ها، نقش دولت کم از خودروسازان نیست، در ناوگان‌های دیگر ازجمله زراعی و معدنی و راهسازی نیز دولت باید حمایت همه‌جانبه خود را از تولیدکنندگان و حتی واردکنندگان نشان دهد تا قدم موثری در مسیر نوسازی و گسترش ناوگان برداشته شود.
موسوی در همین خصوص اظهار کرد: «دو برنامه برای کاهش فرسودگی ماشینآلات در این وزارتخانه شامل افزایش تولید ماشینآلات داخلی و نوسازی خطوط تولید در این بخش تدوین شده بود که طی آن باید تولید ماشینآلات معدنی در کشور در سال ۱۴۰۱ به ۱۰۰درصد رشد می‌رسید.»
وی همچنین در ادامه گفت: «در سال حدود ۱۵هزار دستگاه ماشینآلات معدنی و راهسازی فرسوده گزارش شد که با تحقق برنامه وزارتخانه، این رقم در سال ۱۴۰۱ به ۳هزار و ۵۰۰ دستگاه رسید.»
وی همچنین ادامه داد: «امسال نیز تاکنون افزایش ۳۰ تا ۴۰ درصدی در این بخش محقق شده است و تلاش خواهیم کرد این میزان تولید را به ۷هزار دستگاه ماشینآلات معدنی و راهسازی در سال برسانیم.»
مازاد تولید ماشینآلات کشاورزی به سمت صادرات
موسوی همچنین در ادامه با اشاره به وضعیت تولید ماشینآلات کشاورزی نیز عنوان کرد: «کشور در این حوزه برای تامین نیاز داخل پیشرفت‌های زیادی داشته است؛ به‌عنوان نمونه، سال گذشته میزان تولید تراکتور در کشور ۴۰ درصد افزایش یافت و از ۲۳هزار دستگاه تراکتور در سال به ۳۱هزار و ۵۰۰ دستگاه تراکتور رسید، اما نیاز کشور سالانه ۲۵هزار دستگاه است. برنامه امسال نیز تولید ۴۰هزار دستگاه تراکتور بوده که صادرات آن نیز در اولویت قرار گرفته است.»
در حالی صحبت از مازاد تولید در بخش ماشینآلات کشاورزی از سوی معاون صنایع ماشینآلات و تجهیزات وزارت صمت مطرح می‌شود که کمبود تراکتور و کمباین در سال‌های اخیر به یک معضل جدی در میان کشاورزان تبدیل شده است.
ازسوی‌دیگر، سال گذشته اخباری در خصوص عدم دسترسی متقاضیان واقعی به خودروهای تولیدشده در کارخانه‌ها منتشر شد که نشان از ورود دلالان و واسطه‌ها به این بازار داشت؛ موضوعی که در این مدت مشکلات کشاورزان برای خرید خودروهای زراعی را تشدید کرده بود.
